Sessiz istifa (quiet quitting) hakkında konuşurken bir kavram daha karşımıza çıktı: sessiz işten çıkarma (quiet firing). Yeni bir kavram değil, iş hayatında uzuuuunca süredir olan bir durum, şimdiden bilgisini vereyim.
Nedir sessiz işten çıkarma?
Aslında bir mobbing davranışıdır, yani işyerinde psikolojik şiddet davranışıdır. Basit tanımı ile sessiz işten çıkarma, yöneticinin veya işverenin olumsuz davranışları sonucu çalışanın işten ayrılmasıdır. Yönetici, çalışanı ile çalışma niyetini, isteğini bırakır veya onunla çalışmaktan memnun değildir ama bunu dile getirmez. Ayrılmak isteyip de söyleyemeyen, ayrılmaya cesaret edemeyen sevgili ile benzer bir durum diyebiliriz.
Birkaç davranış örneği vermek gerekirse;
- Birebir görüşmelerinin planlanıp, sonrasında sıklıkla iptal edilmesi
- Çalışana geribildirim verilmemesi
- Yıllarca terfi veya zam verilmemesi
- Gelişim olanaklarının durdurulması veya kasıtlı olarak kısıtlanması
- Çalışanın yeteneklerinin çok altında işler verilmesi
- Çalışanın hiç takdir edilmemesi
Günün sonunda çalışanın “kurumda istenmiyormuş gibi” hissettiği bir durum söz konusudur.
Peki, neden yöneticiler sessizce işten çıkarıyor?
- Çoğunlukla yöneticinin veya kurumdaki liderlik becerilerinin güçlü olmamasından kaynaklandığını söyleyebiliriz. İletişim, geribildirim, koçluk veya çatışma becerilerinin eksik olması nedeniyle yönetici yüzleşmekten, birlikte çalışmak istemediğini söylemekten kaçınıyor, cesaret edemiyor olabilir.
- Çözümsüz kaldığını hissettiği, dolayısıyla çalışanı işten veya kurumdan soğuttuğu durumlar da karşımıza çıkabilir. Genellikle kariyer olanaklarının kısıtlı olduğu kurumlarda yöneticiler, ekibindekiler için kariyer yolu opsiyonları sunmakta zorlanabiliyorlar. Bunun iletişimini kuramadıklarında veya gelişim için farklı yollar öneremedikleri durumlarda sessiz işten çıkarma davranışları gösterebiliyorlar.
- Kendisine bağlı çalışan sayısının fazla olması nedeniyle eşit veya adil ölçüde ilgi gösteremiyor, takip edebimiyor olabilir. Sessizce işten çıkardığının farkında bile olmayabilir.
- Kendi yöneticisinin veya rol model aldığı kişinin davranışlarını kopyalıyor olabilir.
- Çalışanın istifa yolunu tercih etmesini sağlayıp, tazminat ödemekten kaçınıyor olabilir.
Uzaktan çalışma ve hibrit çalışma modellerinde daha yaygın olabildiğini de ekleyelim.
Aslında çözümün iletişimle, geribildirimle sağlanabileceği, fakat çözümü olumsuz ve yıkıcı bir davranışa yani çalışanın istifasına bırakan bir durum. Sessiz istifada olduğu gibi sessiz işten çıkarmada da sinyalleri erkenden görmek gerekiyor. Yukarıda saydığım davranışlar sinyallerden bazıları. Ne olursa olsun, konuşmaktan kaçınmak, aksiyon almamak veya çalışanı işten soğutmak bir yöntem olmamalı.
